از ابتدایی و طبیعی‌ترین وسایل ایجاد صدا و آواز، سینه و حنجره طبیعی انسانی است و ساده‌ترین وسیله ایجاد وزن و ریتم، دست انسان بوده است که با برهم زدن دست‌ها وزن را نگاه داشته و آوازها و آهنگ‌ها را همراهی می‌کردند.
موسیقی با طبیعت
مرحله بعدی تکامل ساز، بهره گیری از وسایل طبیعی جهت تقلید و ایجاد صداها است. شناخت طبیعت باعث می‌شود که از آنچه دیده و شنیده شده تقلید و به آن ارزش داده شود.
بعنوان مثال کهن ترین نوع ساز زهی برگرفته از انعطاف نخی باریک از پوست درختان طبیعت است. لوله های چوبی مخصوص علامت دادن، جد سازهای برنجی به شمار می آید.
اختراع و تکامل سازهای ضربی و بادی
همچنین انواع طبل‌ها و سازهای ضربی را اختراع کرد و در تکامل آن‌ها کوشید. بشر از شاخ حیوانات و روئیدنی‌هایی که در دسترس بود استفاده کرد و فلوت استخوانی یا لوله ای به پیدایش سازهای بادی منجرشد و به مرور زمان سازهایی مثل بوق و نی اختراع شد.
انسان با کمک حس شنوایی و با توجه به اعتقادات نجومی و اعداد مقدس سوراخ‌هایی در آن‌ها تعبیه کردند که اکنون به صورت‌های گوناگون تکامل یافته‌است. در سال ۲۰۱۲ میلادی در غاری در جنوب آلمان، فلوت‌هایی از جنس استخوان پرنده و عاج فیل کشف شد، با استفاده از روش تعیین عمر کربنی مشخص شد که این فلوت‌ها بین ۴۲ تا ۴۳ هزار سال قدمت دارند. این سازها قدیمی‌ترین ابزار کشف شده موسیقی در جهان محسوب می‌شوند.
تاریخ سازهای زهی
در تحقیقات باستان‌شناسی، سازهای زهی مانند چنگ پیدا شده است که تاریخ آن‌ها به چندین هزار سال قبل از میلاد می‌رسد. در محوطه باستانی کول‌فره نیز نقوشی از دف و چنگ یافت شده است که تاریخ آن به تمدن ایلام می‌رسد.
انسان با اختراع سازها و ادوات موسیقی از الحان و نواها و ملودی‌هایی که در ذهن اوحالت دلپذیر و مطبوع ایجاد می‌کرد، تقلید نموده و پیوسته در راه تکامل آن کوشیده است.
ساز و انواع آن
ابزار نواختن موسیقی ساز نامیده می‌شود. هر وسیله‌ای را که صدا تولید کند را می‌توان ساز دانست ولی در این جا منظور از ساز وسایلی است که صرفاً برای اجرای موسیقی ساخته شده‌است.
سازندگان ساز
صنعت تولید ساز پس از انقلاب صنعتی در اروپا پیشرفت زیادی داشت و انواع سازهای پیچیده و زیبا با توانایی صدادهی عالی در اروپا تولید شده و می‌شود.
در قرن بیستم کشور ژاپن و اخیراً چین نیز به جرگه سازندگان باکیفیت ساز پیوسته اند . پیشرفت فناوریهای الکترونیکی نیزعرصه وسیعی را برای سازهای الکترونیک باز کرد و به خصوص کاربرد رایانه در تولید موسیقی ، دید تازه‌ای از مفهوم ساز در برابر موسیقی‌دانان گسترده است.
سازشناسی
علم بررسی و طبقه‌بندی و شناخت سازها را “سازشناسی” یا ” ارگانولوژی” می‌نامند. سازها به صورت‌های مختلف دسته‌بندی شده اند. معمول‌ترین و نه لزوماً دقیق‌ترین دسته‌بندی سازها، تقسیم آن‌ها به سازهای زهی، سازهای بادی، سازهای کوبه‌ای، سازهای صفحه‌کلیددار، سازهای الکترونیک و صدای انسانی است.
منبع: ویکی پدیا
به همت: زینب مرادپور