ویولنسل یا چلو – سازشناسی

ویولنسل یا ویلنسل یا ویولونسل (به فرانسوی: violoncelle) یا چِلو (به انگلیسی: cello) از خانواده سازهای آرشه ای است و از ویولن و ویولن آلتو بزرگتر است.

ساختار و اجزای ویولنسل

در انتهای تحتانی این ساز یک میلۀ آهنی وجود دارد که بر روی زمین قرار می‌گیرد. از این ساز بزرگ و سنگین که صدایی دلنشین و زیبا دارد در تک نوازی ها، گروه نوازی ها و نیز ارکسترسمفونیک استفاده می شود.
البته تا اواخر قرن هفدهم از ویولنسل فقط به عنوان یک سازِ همراه در ارکسترها استفاده می شد. اما، امروزه با شناخت قابلیتهای دیگر این ساز، از آن در تک نوازی ها خصوصا در موسیقی پاپ و راک نیز استفاده می شود.

جنس ویلنسل

معمولا ویولنسل از چوب ساخته می شود. جنس صفحۀ بالا از چوب کاج و صفحه پشتی، دیواره های کناری و گردن آن از چوب افرا می باشد. البته دیده شده که از چوب سپیدار و بید نیز برای پشت و دیواره ویولنسل استفاده می کنند.
اما نکتۀ جالب توجه اینست که در ساخت ویولنسل از چسب حیوانی استفاده میشود. چسب حیوانی چون مقاومت کمتری دارد به هنگام تعمیر ساز به راحتی جدا می شود و مانع ترک خوردن صفحه ساز می‌گردد.

آرشه های ویولنسل در قدیم عمدتا از چوب درخت برزیل ساخته می شدند اما امروزه از فیبر کربن در ساخت آنها استفاده می شود. طول آرشه حدودا 73 سانتیمتر و عرض 1.5 سانتیمتر است. جنس موی آرشه از جنس موی اسب بوده و در مواردی از موی مصنوعی نیز استفاده می شود.

کوک ویولن سل

کوک سیم‌های این ساز به‌ترتیب از زیر به بم عبارت است از:

لا (سیم اول)، رِ (سیم دوم)، سُل (سیم سوم)، دو (سیم چهارم). نُت این ساز را به دلیل گسترۀ صوتیِ وسیعش با کلیدِ “فا” خط چهارم، کلید “دو” خط چهارم، و کلید “سُل” می نویسند.

آثار بزرگان ویولنسل

سوییت های سلوی باخ برای ویولنسل از مشهورترین آثار دورۀ باروک می باشد که برای این ساز نوشته شده است.
همچنین می توان به پنج سونات برای ویولنسل و پیانو اثر بتهوون، رپرتوار دوره رمانتیک، کنسرتو از روبرت شومان، کنسرتوی آنتونین دورژاک و دو سونات از برامس اشاره کرد.
انعطاف پذیری این ساز در اجرا، آن را به ساز محبوب آهنگسازان نیمه دوم سده ی بیستم بدل کرد و این محبوبیت به سبب تمرکز سولیست هایی همچون زیگفرید پالم و مستیسلاو روستروپوویچ که با تمرکز بر روی موسیقی معاصر به یاری این آهنگسازان آمده بودند افزایش می یافت.
از دیگر بزرگان ویولنسل میتوان به پییر فورنیه، پابلو کاسالس و میشا مایسکی اشاره کرد.

اجرایی زیبا با ویولنسل